Słaba wentylacja powoduje zagrzybienie

Opieka i konsultacja merytoryczna: mgr Nikodem Zając, Mykolog oraz biolog terenowy
Świadectwo mykologiczne Nr 12/SP/2020

Duszne powietrze i wilgoć – znajomy klimat?

Jeśli wchodząc do domu czujesz, że powietrze jest ciężkie, a okna wiecznie zaparowane, to możesz mieć pewność – coś jest nie tak z wentylacją. Czasem trudno to zauważyć od razu, bo przecież wszyscy gotują, kąpią się, oddychają… a para gdzieś musi się podziać. Problem pojawia się wtedy, gdy nie ma którędy uciec. Wilgoć zostaje w środku, osadza się na ścianach i w końcu zaczyna pracować na swoją korzyść – czyli tworzy idealne warunki dla pleśni i grzybów.

To właśnie zbyt słaba wymiana powietrza jest jedną z najczęstszych przyczyn zagrzybienia. Niewidoczna, cicha, a potrafi narobić wiele szkód. Brak odpowiedniego przepływu to nie tylko dyskomfort – to początek problemów z mikroklimatem, który z czasem odbija się i na ścianach, i na zdrowiu mieszkańców.

Dlaczego wentylacja „kiedyś działała”, a teraz już nie?

Wielu właścicieli domów i mieszkań zastanawia się, jak to możliwe, że kiedyś wszystko było w porządku, a teraz nagle pojawiają się zapachy, para na szybach i pleśń w narożnikach. Odpowiedź jest prosta – przez lata dom się zmienia. Wymieniamy okna na bardziej szczelne, ocieplamy budynek, uszczelniamy każde możliwe miejsce… a przy tym często nie myślimy o tym, że wentylacja naturalna przestaje sobie z tym radzić.

Zamykamy dom na cztery spusty, ciesząc się, że „nie ciągnie”, ale razem z ciepłem zatrzymujemy też wilgoć. I wtedy nawet najlepsza kratka w łazience nie wystarczy, jeśli powietrze nie ma jak napłynąć z zewnątrz. Brak przepływu oznacza, że wilgoć zostaje tam, gdzie powstała – a to już pierwszy krok do zagrzybienia.

Kiedy wilgoć nie ma jak uciec, szuka miejsca do osadzenia się

Para wodna w domu jest czymś normalnym – wytwarzamy ją codziennie podczas gotowania, kąpieli, prania czy nawet oddychania. Problem zaczyna się wtedy, gdy ta para nie ma drogi ucieczki. W chłodniejszych miejscach w domu – przy oknach, w narożnikach, za szafami – zaczyna się skraplać. A tam, gdzie wilgoć ma okazję zatrzymać się na dłużej, grzyb czuje się jak u siebie.

Z pozoru wszystko wygląda niegroźnie – odrobina wilgoci na szybie, lekka plamka w rogu. Ale to właśnie w tych miejscach najczęściej rozwijają się kolonie pleśni. I jeśli nie poprawimy wentylacji, to nawet po odgrzybieniu, problem prędzej czy później wróci. Bo grzyb to nie tylko skutek – to też objaw źle działającego systemu wymiany powietrza.

Wentylacja grawitacyjna – nie zawsze wystarczy

Większość budynków mieszkalnych w Polsce korzysta z wentylacji grawitacyjnej. To system prosty, bez prądu, oparty na różnicy temperatur. Niestety – działa tylko wtedy, gdy ma czym „oddychać”. Jeśli nie ma nawiewników, a okna są szczelne jak słoik, powietrze po prostu nie krąży. Kratka w łazience może wyglądać jak sprawna, ale w rzeczywistości ciągnie powietrze z korytarza, a nie z zewnątrz.

Do tego dochodzą częste błędy – np. zasłonięcie kratek, brak szczelin pod drzwiami, a czasem nawet brak przeglądów kanałów wentylacyjnych. Efekt? Para wodna krąży w kółko i osiada tam, gdzie nie powinna. I znowu – mamy gotowy przepis na zagrzybienie. A to tylko kwestia czasu, aż objawi się na ścianach.

Pobierz broszurę informacyjną

Grzyb nie zniknie bez zmiany nawyków i warunków

Możesz usunąć pleśń ze ściany, pomalować nową farbą, nawet użyć środka grzybobójczego – ale jeśli nie poprawisz wentylacji, wróci. To trochę jak wycieranie pary z lustra bez otwierania okna po kąpieli – działa na chwilę. Dlatego każdy przypadek zagrzybienia powinien być sygnałem, że czas przyjrzeć się, jak działa (albo nie działa) wentylacja w całym domu.

Poprawa nie musi oznaczać od razu wielkiego remontu. Czasem wystarczy zainstalować nawiewniki, odetkać kratki, sprawdzić kanały wentylacyjne albo po prostu zadbać o regularne wietrzenie. Ale jeśli problem trwa już dłużej, warto przyjrzeć się sytuacji dokładniej i ocenić, gdzie leży przyczyna.

Jakie pomieszczenia są najbardziej zagrożone?

Łazienki, kuchnie, sypialnie – to właśnie tam najczęściej pojawia się grzyb w wyniku złej wentylacji. Łazienka bez okna i z zatkaną kratką? Idealne miejsce dla wilgoci. Kuchnia z okapem, który tylko „miesza” powietrze, zamiast je wyciągać? Kolejne. A sypialnia, w której śpimy przy zamkniętych drzwiach i oknach? Tam też gromadzi się para wodna z naszego oddechu.

Najgorsze są miejsca mało dostępne: za szafą, przy listwach podłogowych, w kątach. Tam powietrze nie dociera, a wilgoć zostaje. Z czasem tworzy się mikroklimat idealny dla grzyba – wilgotno, ciemno i bez cyrkulacji. Jeśli nie zmienimy warunków, środek do grzyba pomoże tylko na chwilę.

Lepiej zapobiegać niż… remontować

Zagrzybienie to nie tylko nieprzyjemny widok – to także realne zagrożenie dla zdrowia. Pleśń w powietrzu może powodować kaszel, problemy z oddychaniem, alergie i przewlekłe infekcje. A do tego niszczy tynki, materiały wykończeniowe i… nerwy domowników. Dlatego im szybciej zareagujesz, tym lepiej.

Dobra wentylacja to podstawa – nie tylko w nowych domach, ale i w tych starszych, po modernizacji. I jeśli nie masz pewności, co dzieje się z powietrzem w Twoim domu, warto to po prostu sprawdzić. Lepiej dmuchać na zimne, niż potem skuwać ściany.

Masz problem z wilgocią lub grzybem na skutek słabej wentylacji? 

Jeśli podejrzewasz, że słaba wentylacja daje się we znaki i wilgoć zaczyna rządzić w Twoim domu – nie zostawiaj tego na później. Możemy pomóc znaleźć przyczynę, ocenić warunki w pomieszczeniach i wskazać, co warto poprawić, żeby grzyb nie wracał.

Nie działamy powierzchownie – szukamy źródła problemu, a nie tylko jego skutków. Zamiast maskować pleśń, lepiej raz a dobrze przywrócić równowagę w mikroklimacie domu. Jeśli czujesz, że powietrze w Twoim wnętrzu potrzebuje przewietrzenia – odezwij się. Chętnie pomożemy.